Jak i gdzie rozliczać dochody we Francji. Warunki rezydencji i Zasady opodatkowania.

Pięć stawek podatkowychPodatek dochodowy od osób fizycznych we Francji (impôt sur le revenu) jest to podatek od dochodu rocznego osoby (rodziny) podlegającej opodatkowaniu. Francuski podatek od osób fizycznych ma charakter progresywny. Oznacza to, że im wyższy dochód, tym wyższy podatek. Dla pracowników obowiązuje pięć stawek podatkowych, tj. 0 proc., 5,5 proc., 14 proc., 30 proc. i 40 proc.

Obowiązkowe jest złożenie wspólnej, rodzinnej deklaracji, np. przez małżonków bezdzietnych lub mających na utrzymaniu nieletnie dzieci. W deklaracji zgłasza się wszystkie uzyskane dochody, a także wydatki (koszty utrzymania dzieci, osób starszych, które przekroczyły 75 rok życia itp.) pozwalające na obniżenie podstawy opodatkowania. Podatek dochodowy płaci się od całości dochodu osoby lub rodziny. W deklaracji należy uwzględnić całościowy roczny dochód oraz liczne ulgi, odliczenia i ograniczenia. W konsekwencji wysokość podatku zależy nie tylko od dochodu, ale także od wysokości ciężarów, jakie ponosi podatnik.

Pracownik rozlicza się sam Podatek dochodowy rozliczany jest przez samego pracownika. Inaczej niż w Polsce pracodawca nie jest płatnikiem i nie uczestniczy w pobieraniu za niego podatku. Pracownik sam deklaruje dochód i trzy razy w roku płaci zaliczkę na podatek (luty, maj i wrzesień). Istnieje możliwość comiesięcznego rozliczania się z urzędem podatkowym.

Co roku urząd skarbowy wysyła każdej osobie fizycznej formularz podatkowy, czyli tzw. deklarację dochodów, gdzie deklaruje się dochód za ubiegły rok. Podatnicy rozliczają się z podatku miesięcznie bądź w trzech ratach (do nich należy wybór sposobu rozliczenia się z dochodu).

Dochody podlegające opodatkowaniu to:

• - wynagrodzenie z działalności zawodowej lub innej przynoszącej zysk,
• - dochód z rzeczy ruchomych i nieruchomości,
• - dochody z działalności rolniczej,
• - dochody z działalności przemysłowej, handlowej i rzemieślniczej,
• - renty,
• - posiadany (nabyty lub pozyskany) majątek (tzw. podatek od nabytego majątku ISF).

Polska podpisała z Francją umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania w 1977 roku. Na podstawie tej umowy osoby, które przebywają na terenie Francji dłużej niż 183 dni w roku i uzyskujące wynagrodzenie w związku z pracą realizowaną na terenie Francji, podlegają opodatkowaniu we Francji.

Miejsce zamieszkaniaPodobne zasady określające miejsce opodatkowania uzyskanych dochodów w zależności od miejsca zamieszkania znajdują się w polskiej ustawie o PIT. Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

• - posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
• - przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Oznacza to, że obywatel polski, który ma miejsce zamieszkania w Polsce, będzie opodatkowany od dochodów uzyskanych w Polsce oraz w innym kraju. W przypadku Francji opodatkowanie francuskich dochodów nie będzie miało jednak miejsca, a to za sprawą umowy o unikaniu podwójnego opodatkowana.

Unikanie podwójnego podatku Wspomniana umowa podpisana między Polską i Francją przewiduje sposób unikania podwójnego opodatkowania. W umowie tej zastosowano jako sposób unikania podwójnego opodatkowania tzw. metodę wyłączenia z progresją.

Oznacza to, że polski podatnik będzie zmuszony złożyć zeznanie roczne w Polsce na druku PIT-36 (wraz z załącznikiem PIT/ZG) tylko wówczas, gdy jednocześnie uzyskiwał w ciągu roku dochody we Francji i opodatkowane dochody w Polsce. W sytuacji gdy jedynym dochodem w roku były zarobki uzyskiwane we Francji, nie występuje obowiązek składania zeznania rocznego w Polsce. Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku dochody francuskie są zwolnione z podatku w Polsce. Jednak, gdy składamy zeznanie w Polsce (tj. uzyskaliśmy dochody w Polsce i Francji), dochody francuskie wpływają na wyliczenie stopy procentowej podatku, która będzie miała zastosowanie do opodatkowania dochodów polskich.

Wyliczenie stopy procentowejPolski podatnik, który oprócz dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce osiągał również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych, powinien podatek obliczyć w następujący sposób:

• - do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym (dochody polskie) dodaje się dochody zwolnione od tego podatku (dochody angielskie) i od sumy tych dochodów oblicza się podatek według skali,
• - ustala się stopę procentową tego podatku do tak obliczonej sumy dochodów,
• - ustaloną stopę procentową stosuje się do dochodu polskiego podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Sytuacja taka występuje przy zarobkach uzyskiwanych we Francji. Zarobki wypłacane w euro przelicza się na złote według kursów z dnia otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika, ogłaszanych przez bank, z którego usług korzystał podatnik, i mających zastosowanie przy kupnie walut. Jeżeli podatnik nie korzysta z usług banku, przychody przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych z dnia uzyskania przychodów, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski. Dochód przelicza się na złote według kursu z dnia otrzymania, co oznacza, że podatnik musi w przypadku wypłat tygodniowych, dwutygodniowych lub innych nieregularnych przyjmować kursy obowiązujące w dniu wypłaty.

FRANCUSKA SKALA PIT W 2008 ROKU
Skala podatkowa rozciąga się od 0 do 40 proc. przy dochodzie:

• - do 5687 euro - 0 proc.
• - powyżej 5687 do 11 344 euro - 5,5 proc.
• - powyżej 11 344 do 25 195 euro - 14 proc.
• - powyżej 25 195 do 67 546 euro - 30 proc.
• - powyżej 67 546 euro - 40 proc.

OGRANICZONY OBOWIĄZEK PODATKOWY
Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
183 dni minimum musi przebywać podatnik w Polsce, żeby rozliczać się od całości swoich dochodów z polskim fiskusem

Jeżeli  pobyt Polaka na terenie Francji przekroczy okres trzech miesięcy, powinien on złożyć we właściwej terytorialnie prefekturze stosowne dokumenty (m.in. deklarację o zatrudnieniu wystawioną przez spółkę, kopię umowy oddelegowania we francuskiej wersji językowej) w celu wyrobienia karty pobytu. Jeżeli w trakcie oddelegowania danej osoby będzie towarzyszyć jej we Francji rodzina, każdy z jej członków otrzyma również taką kartę na ten sam okres (karty pobytu są wystawiane przeważnie na okres dziesięcioletni).

Trzeba też wiedzieć, że po przybyciu do Francji Polak musi zarejestrować się we francuskim systemie podatkowym. Jeżeli intencją pracownika byłoby pozostanie w polskim systemie ubezpieczen społecznych na czas trwania jego wyjazdu, powinien on uzyskać certyfikat E101 wydany przez polskie władze ubezpieczeniowe. Inaczej konieczne okaże się dopełnienie wszelkich formalności w zakresie rejestracji pracownika także we francuskim systemie ubezpieczen społecznych, czym w wielu przypadkach zajmuje się francuski pracodawca.

Warunki rezydencjiPolak, który podejmie pracę we Francji, będzie podlegać francuskiemu podatkowi dochodowemu od całości swoich dochodów (jeżeli zostanie uznany za francuskiego rezydenta podatkowego) bądź tylko od tej części swoich dochodów, które uzyskał na terenie Francji (np. dochody za pracę wykonywaną na terytorium Francji na rzecz spółki, do której został on oddelegowany, dochody kapitałowe zrealizowane na terenie Francji) w sytuacji gdy nie będzie francuskim rezydentem podatkowym. Z informacji eksperta PricewaterhouseCoopers wynika, że polski podatnik będzie postrzegany jako rezydent podatkowy przez francuskie władze skarbowe, jeżeli zostanie spełniony chociażby jeden z następujących warunków:

• - posiada on miejsce zamieszkania we Francji, bądź - w przypadku, gdy nie posiada miejsca zamieszkania w żadnym z krajów - Francja jest krajem, w którym przebywa przez większość czasu;
• - Francja jest krajem, w którym wykonuje większość swojej pracy;
• - posiada on tzw. centrum interesów ekonomicznych we Francji.
• - Jeżeli Polak, który jest polskim rezydentem podatkowym, zostanie również uznany za rezydenta podatkowego przez francuskie władze skarbowe, powstały w konsekwencji konflikt rezydencji zostanie rozwiązany na podstawie umowy z 20 czerwca 1975 r. zawartej pomiędzy rządem Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej a rządem Republiki Francuskiej w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku - tłumaczy Łukasz Bączyk.

Zasady opodatkowaniaPodobnie jak w Polsce, opodatkowaniu we Francji podlega zarówno wynagrodzenie, jak i wszelkie świadczenia rzeczowe oraz pieniężne, jakie zagwarantuje pracownikowi jego pracodawca. W związku z tym, jeżeli spółka zagwarantuje pracownikowi dodatek za oddelegowanie, zapewni mu samochód służbowy i będzie płacić za niego podatki, wartość tych świadczeń zostanie doliczona do jego przychodu (wyjątkiem jest w tym wypadku zwrot kosztów podróży służbowej pracownika).

- Dodatki za oddelegowanie polskiego pracownika w sytuacji, gdy ten wykonuje pracę w spółce, która posiada status tzw. kwatery głównej są zwolnione z opodatkowania przez pierwsze pięć lat oddelegowania (kwaterę główną zdefiniowano we francuskich przepisach podatkowych jako jednostkę administrującą i zarządzającą grupą spółek). Ponadto, jeżeli spółka wynajmuje dla Polaka mieszkanie, to świadczenie zostanie również wyłączone z opodatkowania. W celu zastosowania wymienionych zwolnień okres oddelegowania Polaka nie powinien przekraczać sześciu lat, a pracodawca powinien wystąpić do francuskich władz skarbowych o decyzję w tym zakresie.

Trzeba pamiętać, że dochód Polaka za pracę wykonywaną przez niego na terytorium Francji będzie zwolniony ze składek do francuskiego systemu ubezpieczeniowego jedynie w sytuacji, gdy będzie on posiadał certyfikat E101 lub E102 wydany na czas jego pracy na terytorium Francji przez polskie władze ubezpieczeniowe.

- Jeżeli to spółka francuska wypłaca wynagrodzenie Polakowi, od składników dochodu z tytułu umowy o pracę odprowadza się do francuskiego systemu ubezpieczeniowego składki na ubezpieczenie społeczne (część pracownika to około 15 proc. dochodu brutto, z kolei część pracodawcy stanowi aż 45 proc. tego dochodu). Z kolei w sytuacji gdy Polak wykonuje swoje obowiązki we Francji na podstawie polskiej umowy o pracę, będzie on osobiście zobowiązany do odprowadzania składek na francuskie ubezpieczenie społeczne.

ZwolnieniaFrancuski system podatkowy przewiduje wiele zwolnień w zakresie świadczeń, które otrzymuje w ramach swojego kontraktu pracownik oddelegowany do pracy na terytorium Francji. Z danych Joanny Narkiewicz-Tarłowskiej, doradcy podatkowego, starszego menedżera w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers, wynika, że we Francji z opodatkowania wyłączone zostały podróże pracownika oddelegowanego do kraju macierzystego oraz wizyty złożone oddelegowanemu do Francji przez współmałżonka. Ponadto, jeżeli w trakcie oddelegowania pracownika do Francji jego dzieci będące w wieku szkolnym pozostają w Polsce, koszty ich wizyt we Francji poniesione przez pracodawcę również zostaną zwolnione z opodatkowania.

Jeżeli pracodawca pokryje koszty przeniesienia pracownika do Francji przed rozpoczęciem oddelegowania lub do Polski po jego zakończeniu, wartość tych świadczeń również nie będzie podlegała francuskiemu podatkowi dochodowemu od osób fizycznych. Do długiej listy odliczeń dopisane zostały także koszty utrzymania domu/mieszkania zlokalizowanego w kraju macierzystym pracownika ponoszone w trakcie trwania oddelegowania.

Jeżeli pracownik oddelegowany zostanie skierowany przez swojego pracodawcę na lekcje języka francuskiego - opłaty poniesione za kurs językowy pracownika zostaną wyłączone z opodatkowania. To zwolnienie znajdzie także zastosowanie w przypadku, gdy w kursie języka francuskiego uczestniczyć będzie rodzina pracownika. Dodatkowo, jeżeli podczas oddelegowania pracownika towarzyszą mu jego dzieci w wieku szkolnym - czesne za szkołę zapłacone przez pracodawcę nie zostanie doliczone do jego dochodu.

Joanna Narkiewicz-Tarłowska wskazuje też, że w przypadku skierowania przez pracodawcę pracownika na kurs prawa jazdy, takie świadczenie rzeczowe nie powiększy jego dochodu do opodatkowania. Jeżeli spółka zagwarantuje mu samochód służbowy - koszty jego rejestracji poniesione prze firmę również nie będą podlegać opodatkowaniu.

- Jeżeli Polak oddelegowany do pracy we Francji postanowi nabyć tam nieruchomość, powinien pamiętać o możliwości skorzystania z 15-proc. odliczenia od podatku w zakresie wydatków poniesionych na wyposażenie nieruchomości (limit takiego odliczenia wynosi 4 tys. euro dla osoby samotnej lub 8 tys. euro w przypadku osoby pozostającej w związku małżeńskim).

Także dwie trzecie poniesionych wydatków na rzecz organizacji edukacyjnych, filantropijnych, naukowych, społecznych, religijnych, kulturalnych oraz organizacji pożytku publicznego będą mogły być odliczone od francuskiego zobowiązania podatkowego.
Ponadto Polak, który zatrudni gospodynię domową, będzie mógł odliczyć od podatku połowę wydatków związanych z jej zatrudnieniem, do limitu 12 tys. euro.
Natomiast wydatki alimentacyjne oraz wydatki o charakterze zasiłków ponoszone na rzecz rodziców, dziadków i dzieci odlicza się w pełnej wysokości od dochodu.

Podstawa prawna

Umowa między rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a rządem Republiki Francuskiej w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku podpisana 20 czerwca 1975 r. (Dz.U. z 1977 r. nr 1, poz. 5).

Opracowane przez www.polonika.fr
Tekst objęty prawem autorskim
Kopiowanie lub przetwarzanie tekstu zabronione.