Święto Zmarłych w Polsce to uroczysta atmosfera i okazja do rodzinnych spotkań. Za granicą często zastanawiamy się w jaki sposób uczcić ten wyjątkowy dzień, gdzie zapalić symboliczny znicz. We Francji nie ma polskich cmentarzy jednak wielu zasłużonych rodaków znalazło tu wieczny spoczynek.
Spośród wielu francuskich cmentarzy, gdzie spoczywają Polacy, najbardziej znanym jest mały cmentarz w Montmorency pod Paryżem. Położony kilkanaście kilometrów na północ od Paryża stał się miejscem spoczynku m.in. Adama Mickiewicza, Cypriana Kamila Norwida, Juliana Ursyna Niemcewicza i generała Karola Kniaziewicza. W miejscowym kościele pochowany został także przywódca Wielkiej Emigracji książę Adam Jerzy Czartoryski i jego żona Anna (ich szczątki przeniesiono później do rodzinnego grobowca w Sieniawie).
W Montmorency pochowano od XIX wieku do dziś kilkuset Polaków, m.in. malarzy Olgę Boznańską i Tadeusza Makowskiego, rzeźbiarzy Cypriana Godebskiego i Władysława Oleszczyńskiego, generałów Henryka Dembińskiego i Władysława Zamoyskiego (1803-1868) oraz poetę i prozaika Aleksandra Wata. Tu leżą też kolejni kierownicy Biblioteki Polskiej w Paryżu.
W Montmorency znajduje się również zbiorowa mogiła polska oraz liczne tablice upamiętniające udział polskich żołnierzy w walkach II wojny światowej, i współczesne - ku czci ofiar stanu wojennego. "Narodowi polskiemu, który ofiarował tak wiele swoich dzielnych dzieci Francji - wdzięczne miasto Montmorency i departament Val-d'Oise" - głosi po francusku jedna z tablic.
Kolejnym cmentarzem, na którym również znajdziemy wiele śladow polskich jest znany, paryski Père Lachaise gdzie znajduje się blisko 60 grobów wybitnych Polaków. Pochowano tutaj m.in. Fryderyka Chopina, generałów Józefa Wybickiego i Walerego Wróblewskiego, pisarkę Klementynę z Tańskich Hoffmanową, żonę Balzaka – Ewelinę Hańską, Aleksandra Walewskiego – syna Napoleona i pani Walewskiej. W czasie Święta Zmarłych na ich grobach płoną setki świec i zniczy, świadczących o pamięci rodaków.
Zwyczaj odwiedzania cmentarza oraz palenia zniczy w dniu Święta Zmarłych jest nieznany we Francji.
Adresy najbardziej "polskich" cmentarzy we Francji:
Montmorency: rue Gallieni, 95160 Montmorency. Cmentarz otwarty jest od 8:00 do 19:00
Père Lachaise: 8, boulevard de Ménilmontant oraz 16, rue du Repos, 75020 Paris, Metro Père-Lachaise lub Philippe Auguste. Cmentarz otwarty jest od 8:30 do 17:00.
Z Paryża Radosław Górny
